e-neaionia

Φλεβάρης: Ο κουτσός μήνας με τις …παραπλανημένες φλέβες

Ο Φλεβάρης, που μόλις πέρασε το κατώφλι των καιρών μας. είναι γνωστός τοις πάσι ως κουτσός μήνας. Αιτία είναι οι 28 μέρες του (ενίοτε ανά τετραετία 29) που υπολείπονται αρκετά των υπολοίπων μηνών του έτους.

Για όλα φταίνε οι αρχαίοι Ρωμαίοι που είχαν ως Πρωτοχρονιά την 1η Μαρτίου. Με βάση αυτό το ημερολόγιο ο Φεβρουάριος ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου, γι’ αυτό «έκλειναν οι λογαριασμοί» με το παλιό έτος και γινόταν το ξεκαθάρισμα για να μπει το καινούργιο. 

Ο Φεβρουάριος δανείστηκε την ονομασία του ως χρονικός εκκαθαριστής από το λατινικό ρήμα «februo», που σημαίνει ξεκαθαρίζω. Ατυχώς, στην Ελλάδα συγχέουμε νοηματικά την προέλευση του Φλεβάρη με τις φλέβες. Κάποιοι λαογράφοι δοκίμασαν να εκλογικεύσουν τη σύγχυση, κάνοντας λόγο για τις φλέβες των ποταμών που γεμίζουν νερό ή τις φλέβες των δέντρων που φουσκώνουν από χυμούς.

Ο Κουτσός μήνας και οι παραπλανημένες φλέβες του

Η αλήθεια όμως είναι πως όλες αυτές οι φλέβες είναι απλά παραπλανημένες ερμηνείες της λατινικής ομόηχης ρίζας του “februo“.

Σε κάποια σημεία της Μακεδονίας και της Θράκης μάλιστα υπάρχουν και παροιμίες που επιχειρούν να εξηγήσουν τη νοηματική σύνδεση. Παράδειγμα η φράση: «Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλνά», που υπονοεί το τσουχτερό κρύο και τους θανάτους που προκαλεί.

Σήμερα, πρώτη μέρα του Κουτσοφλέβαρου η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, που θεωρείται προστάτης της γεωργίας και της σποράς.