Το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, έναν αιώνα μετά τις σκληρές μνήμες της Μικρασιατικής Καταστροφής, είναι επιτέλους γεγονός. Στεγάζεται στη Νέα Φιλαδέλφεια στο σύγχρονο γήπεδο της ομάδας που έφτιαξαν οι πρόσφυγες το 1924, της ΑΕΚ
13 Απριλίου 1924: Ξεκινά η ιστορία της ΑΕΚ, της ομάδας που όταν παίζει θυμίζει την ιστορία της
Τα εκθέματά του είναι αντικείμενα και φυλακτά ζωής που έφεραν οι πρόσφυγες και κράτησαν χρόνια στα σπίτια τους για να θυμίζουν τις Αλησμόνητες πατρίδες. Το καλό σερβίτσιο της Κυριακής, μια φορεσιά, κιτρινισμένα πιστοποιητικά γέννησης και γάμου, μέθοδοι εκμάθησης αγγλικών. Λεξικά. Μικρά και μεγάλα ενθύμια που δείχνουν την πολυμορφία των πόλεων. Σκιαγραφούν την κουλτούρα τους, το πώς ζούσαν, τις επιρροές που είχαν.
Κι όλα αυτά μπήκαν πλέον σε προθήκες. Είναι πολύτιμα. Είναι η ζωντανή απόδειξη της ιστορίας και η παρακαταθήκη μας για τα όποια διδάγματα. Αφηγούνται το ταξίδι των Ελλήνων, το διωγμό, την επιστροφή στην Ελλάδα και τον βίαιο ξεριζωμό.
Το πιάνο στο Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού και η συγκινητική ιστορία του
Είκοσι χρόνια πριν ένα ζευγάρι Ελλήνων πήγε στη Σμύρνη για να δει το σπίτι των προγόνων του. Ζουν Τούρκοι τώρα πια εκεί. Έχουν το σπίτι περιποιημένο. «Το μόνο που έχουμε κρατήσει από τότε είναι το πιάνο» τους είπαν οι Τούρκοι ιδιοκτήτες του σπιτιού. Ήταν το πιάνο του παππού. Δυο χρόνια μετά τους τηλεφώνησαν ότι πουλάνε το πιάνο. Δεν το σκέφτηκαν δεύτερη στιγμή.
Το πιάνο ήρθε στην Ελλάδα. Κι η δεύτερη γενιά προσφύγων το δώρισε στο Μουσείο. Ένα πιάνο, που δεσπόζει στο χώρο και λέει τη δική του ιστορία για το πως έμεινε πίσω στη Σμύρνη, καθώς δε χώρεσε στις βιαστικές βαλίτσες του διωγμού. Και πώς του πήρε χρόνια να επαναπατριστεί, μα γύρισε.
Το πιάνο από τη Σμύρνη είναι ένα από τα πολλά αντικείμενα που είναι έτοιμα να εκτεθούν στο μουσείο της ΑΕΚ. Γυαλίζονται, περιποιούνται, τοποθετούνται μέσα σε προθήκες. Πίσω από κάθε αντικείμενο, κειμήλιο, υπάρχει όμως μια ιστορία, δεμένη και με λύπη αλλά και με χαρά. Είναι οι μνήμες για τις επόμενες γενιές. Όχι μόνο των προσφύγων. Όλων μας.
Έχει φτιαχτεί ένα γραφιστικό και πάνω του έχει όλες τις πόλεις του ξεριζωμού. Οι Έλληνες της Ανατολής. Ένας φωτεινός χάρτης με μεγάλες οθόνες αφής που σε ταξιδεύουν στο παρελθόν. Πλάι του βρίσκονται μεγάλες προθήκες με αντιπροσωπευτικές στολές, που καλωσορίζουν τον επισκέπτη. Πόντος. Σμύρνη. Καππαδοκία.
Η κα Έφη Μαυροπούλου, έφορος του μουσείου, μας εξηγεί πώς γεννήθηκε η ιδέα ενός προσφυγικού μουσείου μέσα σε έναν αθλητικό χώρο. Πίσω από την πρωτοβουλία βρίσκεται ο επιχειρηματίας Δημήτρης Μελισσανίδης, ο οποίος είχε εδώ και χρόνια το όραμα να φτιάξει έναν χώρο που θα συστεγάσει την ιστορία, τον πολιτισμό και τις μνήμες όλου του Προσφυγικού Ελληνισμού.
Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού: Φωτεινός χάρτης με τις Αλησμόνητες Πατρίδες
Για πρώτη φορά, η Ελλάδα και μετά από 100 χρόνια Μικρασιατικής καταστροφής αποκτά ένα μουσείο που θα καλύπτει όλες τις περιοχές της Μικράς Ασίας από τον Πόντο, την Κεντρική Ανατολία, τα παράλια και την Ανατολική Θράκη. Ένα μουσείο για όλον τον προσφυγικό Ελληνισμό και κάτι που δεν υπήρχε μέχρι σήμερα.
Το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού είναι σχεδόν έτοιμο να ανοίξει τις πύλες του. Τον Ιούνιο. Στεγάζεται στο Γήπεδο της ΑΕΚ και είναι ήδη αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Εκτείνεται σε 1000 τετραγωνικά μέτρα και παρουσιάζει χιλιάδες αντικείμενα, που έφεραν οι πρόσφυγες στην Ελλάδα, δωρεές ανθρώπων που παραχωρήθηκαν στο Μουσείο για να φτιαχτεί μία Κιβωτός Μνήμης
– Μουσειογραφική μελέτη, γραφιστικός και σκηνογραφικός σχεδιασμός, Παντελής Φελέρης, Ηλίας Παπαγεωργίου, Φοίβος Παπαγεωργίου. Αποστόλου Παναγιώτα, συνεργάτης.
Με στοιχεία και εικόνες από την Athens Voice