Μία πραγματικά συγκλονιστική μουσική βραδιά είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν στη Μεταμόρφωση, όσοι αγαπούν τη φωνή και τα τραγούδια του αξέχαστου Νίκου Ξυλούρη.
Ο Δήμος Μεταμόρφωσης τίμησε τη μνήμη του Νίκου Ξυλούρη, οργανώνοντας μία συναυλία-αφιέρωμα με ελεύθερη είσοδο στο Συνεδριακό Κέντρο της πόλης την Κυριακή 2 Απριλίου.
Τίτλος της εκδήλωσης ήταν «Νίκος Ξυλούρης, η φωνή του Αρχαγγέλου» και τη διοργάνωσαν τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου.
Οι οργανωτές έδωσαν έμφαση όχι μόνο στις σπουδαίες ερμηνείες του Νίκου Ξυλούρη αλλά και στη στάση ζωής του ως αγωνιστή και φωτεινό παράδειγμα ανθρώπου, που η φωνή του έγινε σύμβολο αγώνων της Δημοκρατίας και το ηθικό του ανάστημα σημάδεψε τα χρόνια της αντίστασης στη χούντα.
Τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς, η σύζυγός του Νίκου Ξυλούρη, Ουρανία, που παρέλαβε για λογαριασμό της οικογένειάς του τιμητική πλακέτα που απένειμε η Ένωση Κρητών Μεταμόρφωσης “η Μεγαλόνησος” και τιμητικό αγαλματίδιο από το Δήμο Μεταμόρφωσης
Μάλιστα, η σύζυγος του αξέχαστου Νίκου Ξυλούρη. Ουρανία, μοιράστηκε με το κοινό, που βρέθηκε στο κατάμεστο Συνεδριακό Κέντρο Μεταμόρφωσης, μία άγνωστη ιστορία από τον πρώτο καιρό της γνωριμίας τους, που δείχνει το χαρακτήρα του ανθρώπου που τιμήθηκε.
Αμέσως μετά ο Δήμαρχος Μεταμόρφωσης Στράτος Σαραούδας παρέδωσε το τιμητικό αγαλματίδιο στην Ουρανία Ξυλούρη
Ακολούθως, ο πρόεδρος της Ένωσης Κρητών Μεταμόρφωσης “η Μεγαλόνησος” Βασίλης Χατζηδάκης απένειμε την τιμητική πλακέτα
Εκ μέρους του Δήμου Μεταμόρφωσης την εκδήλωση χαιρέτισε η αντιδήμαρχος Πολιτισμού Χριστίνα Αντωνοπούλου
Ακολούθησαν ερμηνείες γνωστών κι αγαπημένων τραγουδιών του Νίκου Ξυλούρη από τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Μεταμόρφωσης, τη Χορωδία των “Αιώνιων Εφήβων“, ερμηνείες από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή Μουσικών Συνόλων του Δήμου και Βαρύτονο Δημοσθένη Σταυριανό, ενορχηστρώσεις από τον Θεοδόσιο Σμυρνιό και κρητικοί χοροί από χορευτικά τμήματα της Ένωσης Κρητών Μεταμόρφωσης
Διαβάστε επίσης: Ο σχεδόν άγνωστος λόγος που λέμε τον Νίκο Ξυλούρη “Αρχάγγελο της Κρήτης”
Ο Ψαρονίκος έφυγε από κοντά μας νωρίς: 8 Φλεβάρη του 1980. Ο τόπος του, η Κρήτη, τον ξεπροβόδισε με συγκλονιστικές μαντινάδες. 43 χρόνια μετά τον λέμε ακόμη “Αρχάγγελο της Κρήτης”. Λίγοι θυμούνται γιατί.
Ήταν ένα στιχούργημα που έγραψε για αυτόν γνωστός Ηρακλειώτης δικηγόρος, που περιέγραφε την εικόνα του Αρχάγγελου της Κρήτης. Πρόκειται για μία υπέροχη εικονοπλαστική αφήγηση που περιγράφει γλαφυρά την έκπληξη του ίδιου του Θεού, όταν άκουσε τον Νίκο Ξυλούρη να τραγουδά και τον τρόπο που διάλεξε να τον τιμήσει τόσο για το τραγούδι του, όσο και για τη στάση της ζωής του. Το ποίημα δημοσιεύεται αυτούσιο:
Στο κατακλείδι τ’ ουρανού στο φόλι του Συμπάντου
κάθεται μπροσταρόκριγιος σ’ ανέφαλ’ ασημένιο
ο Παντοκράτης Βασιλιάς π’ ούλα τα χαζιρεύγει
ψεύτη κι αθάνατο ντουνιά δίχως συμβουλατόρους
π’ ούλη την Πλάση συντηρά με στρουφιχτό αμάτι
πούχει πατούλιες άγγελους και στ’ όνομά του ψάλλουν
ύμνους από τα Χερουβίμ κι άσματα των ασμάτω!
Μα ιντά ’χει σήμερα ο Θεός, όχι θεόψυχά μου
κι εζήλεψε ντως τω θνητώ στσι καλοπέρασές τως;
Τραγούδια κι οργανά ’κουσε απού τον Ψηλορείτη
κι αμέσως τα αγγελικά λαρύγγια βουβάθηκαν
κουνιούνται τα συθέμελα τα ριζιμιά χαράκια
η σφαίρα η θεοτική του πέφτει απού τα χέρια
κι ανταριασμένος στρέφεται στσι δύο ντου Αρχαγγέλους:
– Ποιός είναι ο τραγουδιστής ποιός είναι ο παιχνιώτης
απού ’χει τρίδιπλες χορδές στη λύρα και στο στόμα,
και σαν τσι κρούσει τσι χορδές
ντροπιάζει τους αγγέλους;
Τ’ αηδόνια ξενιτεύγει τα και τα νερά παγώνει
καμπάνες αργυροχυτές ραΐζει και χαλά τσις
και τη δική μου την καρδιά την έχει ξεσηκώσει;
Τί Παντογνώστης είμ’ εγώ και δεν τόνε γνωρίζω;
Τί Παντοκράτης είμ’ εγώ και τόνε χαίρουντ’ άλλοι
οι δούλοι κι οι φαμέγοι μου απού τον κάτω Κόσμο;
– Ετούτος είναι κύριε των Κρητικών ο Μέγας.
Ο Νίκος, ο Ψαρονίκος, ο Νίκος ο Ξυλούρης.
που εσύ τονε μπεγιέντισες για τσι χορδές του μόνο,
μα ο Χάρος κάνει κάλεσμα για την αγνή Ψυχή του
π’ αξίζει περισσότερο απ’ ούλα σου τα έχη.
– Σύρτε φτερό Αρχάγγελοι δεξά μου φέρετέ τον
και τη φωνή και την ψυχή τα θέλω για δικού μου
και με τσ’ ανθρώπους τσι θνητούς
δεν κάνω εγώ παζάρια.
Γλακάτε να προκάμετε του Χάρου το δραπάνι
πριχού του πάρει την ψυχή και τηνε μαγαρίσει
να τηνε κάμω κόνισμα την ανθρωπιά να μάθω
και να μου γλυκοτραγουδεί τσι ταπεινές τσι χάρες.
Βαρά η καλογερική βαρά και η θεότης
κόπιασε φίλε Νικολή στο θεϊκό κονάκι.
– Πριχού να γίνει Κύριε η Θεία εντολή σου,
τάξε μας πω δα ’ναμαστε και μεις ζερβόδεξά ντου
οι δύο ντου λαουτάρηδες στο Θεϊκό το γλέντι.
Κάμε τον Συ Αρχάγγελο και εμάς τα Σήμαντρά του
Να ακούμε τη γλυκολαλιά, να μάθουμε τον τρόπο
πώς των ανθρώπων η ζωή, στη Θέωση σιμώνει
και πως μες απ’ τα βάσανα βρίσκει κανείς το δρόμο
Να γίνεται Αρχάγγελος, στο φόλι του Συμπάντου,
Να καμαρώνει ο Θεός, τ’ ανθρώπου τα πραγμένα
να ψάχνει την παρέα του και να τον νιώθει ίσο
Ετσά τον πήρεν ο Θεός εις τα δικά ντου Ανώγεια.
Ετσά τον πήρεν ο Θεός κι ο Χάρος τον εχάσε.
– Βάλε ταβερναρά κρασί να πιω με το Θεό μου
να ζαλιστεί να μεθυστεί να τόνε καταφέρω
μπάε και κάμει το μιστό για το καλό της Κρήτης.
Να πέψει τον Ψαρόνικο, να τραγουδήσει πάλι
Να πέψει τον Αρχάγγελο, να μάθει των ανθρώπων
πως ο καθένας γίνεται ίσος με το Θεό του,
όταν πορεύει η ψυχή με τη συνείδησή του
κι όταν το μέτρο κάθε ενός ψηλώνει σαν ευθύνη
και φτάνει στο Χερουβικό και στον Παράδεισό του
****Για τους αμύητους στην κρητική διάλεκτο:
κατακλείδι: άκρη
φόλι: μέση
χαζιρεύγει: ελέγχει
στρουφιχτό: δύσκολο
πατούλιες: παρέες,
μπεγιέντισες: εκτίμησες
γλακάτε: τρέξτε
μιστό: καλό