Η Νέα Ιωνία είναι ο αγαπημένος καμβάς του γκράφιτι εν Αθήναις
Στη Νέα Ιωνία οι παλιότεροι θυμούνται τις νυχτερινές επιδρομές στα τρένα, που ήταν ο αγαπημένος “καμβάς” των παιδιών με τα σπρέι. Ή τα ερειπωμένα εργοστάσια του Περισσού και της Καλογρέζας, που αίφνης στολίζονταν με συνθήματα και εικόνες.
Και για να είμαστε δίκαιοι δεν ήταν όλα πετυχημένα και καλαίσθητα. Τα τελευταία χρόνια όμως η Νέα Ιωνία αναδεικνύεται σε “επίσημη αγαπημένη” του γκράφιτι κι αυτό τείνει να δώσει μία νέα φιλοσοφία στην καθημερινότητα και τις διαδρομές μας.
Η ιστορία του γκράφιτι
Το γκράφιτι ξεκίνησε ως επαναστατική τάση των πιτσιρικάδων και …τέχνη υπό διωγμό. Με τη σημερινή του μορφή εμφανίζεται στα τέλη του 1960 στην Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α και συγκεκριμένα στις κοινότητες των Αφροαμερικανών, όπου οι δράστες έγραφαν το όνομά τους στους τοίχους της πόλης. Επίσης χρησιμοποιήθηκε από διάφορες συμμορίες για την χάραξη των συνόρων δράσης τους.
Η κουλτούρα του γκράφιτι στη συνέχεια επεκτάθηκε σε περισσότερες πόλεις των ΗΠΑ απασχολώντας ταυτόχρονα και τον τύπο με εφημερίδες όπως η New York Times και περιοδικά όπως το New York Magazine να κάνουν αφιερώματα με συνεντεύξεις ατόμων που ασχολούνταν με αυτή την δραστηριότητα.
Το 1980 το γκράφιτι κατέφθασε και στην Ευρώπη, με αρκετούς να ταξιδεύουν στην Αμερική προκειμένου να αποκτήσουν τεχνογνωσία και να συνομιλήσουν με έτερα άτομα από τον χώρο.
Στην Ελλάδα το γκράφιτι εδραιώθηκε το 1990 με τα πρώτα δημιουργήματα να φτιάχνονται σε συρμούς του ΗΣΑΠ, γεγονός που δίχασε την κοινή γνώμη και οδήγησε σε συλλήψεις, ακόμα και φυλακίσεις ατόμων.
Με την αρχή του 21ου αιώνα το γκράφιτι έχει γίνει αποδεκτό από την κοινωνία, καθώς πλέον διοργανώνονται επίσημοι διαγωνισμοί ενώ και η πολιτεία παραχωρεί χώρους και ενθαρρύνει την δημιουργία γκράφιτι.
Η street art ως τέχνη και στη Νέα Ιωνία
H τέχνη των γκράφιτι και της street art τα τελευταία χρόνια έχουν αναρριχηθεί στις πρώτες θέσεις της δημοτικότητας, αλλά αναδεικνύεται επίσης και ως ένας από τους πιο επικερδείς καλλιτεχνικούς χώρους στον κόσμο. Αποκορύφωμα, η πώληση έναντι 1,3 εκατ. δολαρίων του διάσημου έργου «Κορίτσι με μπαλόνι» του ανατρεπτικού street καλλιτέχνη Banksy.
Μολονότι η αποδοχή του γκράφιτι μεταξύ των ανθρώπων αυξάνεται κι έχει περάσει η τεχνική αυτή μέσα στις γκαλερί, τα μουσεία και τις ιδιωτικές συλλογές και τις δημοπρασίες, σε πολλές πόλεις εξακολουθεί να θεωρείται απαγορευμένη -και συχνά ποινικοποιημένη– δραστηριότητα.
Μόλις το περασμένο έτος, ο ‘γκραφιτάς’ Σίφι Μακφλάι συνελήφθη στο Ντιτρόιτ για βανδαλισμό, ενώ φιλοτεχνούσε ένα έργο που μάλιστα του είχε παραγγείλει η δημαρχία. Τη στιγμή της σύλληψής του έτυχε να μη διαθέτει μαζί του τη δημοτική άδεια.
Ο θάνατος το 1983 του καλλιτέχνη Μάικλ Στιούαρτ στα χέρια των αστυνομικών της Νέας Υόρκης, μετά τη σύλληψή του για υποτιθέμενο ‘βανδαλισμό’ σε σταθμό του υπογείου, είναι άλλο ένα ενδεικτικό παράδειγμα του κινδύνου που διέτρεχαν οι καλλιτέχνες της street art. Αυτό ακριβώς είναι και το θέμα μίας έκθεσης που φιλοξενείται κατά το τρέχον διάστημα στο Μουσείο Guggenheim.
Πολλές πόλεις τιμωρούν τα γκράφιτι με πρόστιμα, εθελοντική εργασία και πολλές φορές φυλάκιση. Μάλιστα, τη βαρύτητα του αδικήματος πόλεις, όπως η Νέα Υόρκη και το Ντιτρόιτ, τη συσχετίζουν με το χρηματικό ύψος της ‘ζημίας’ που έχει προκληθεί από το γκράφιτι–εάν ξεπερνά τα 250 δολάρια είναι πταίσμα, ενώ πάνω από τα 1500 είναι αδίκημα.
Την ίδια στιγμή όμως οι γκαλερί όλο και περισσότερο εντάσσουν τα γκράφιτι στους καταλόγους εκθέσεών τους και τα έργα των street art καλλιτεχνών, όπως ο Banksy και άλλοι, αναδεικνύονται ως τα πιο πλουσιοπάροχα πωληθέντα.
Στη Νέα Ιωνία υπάρχουν έργα Τέχνης στους τοίχους
Στη Νέα Ιωνία ωστόσο, η έμπνευση της απερχόμενης Δημοτικής Αρχής να χρηματοδοτήσει γκράφιτι στο κτήριο του Δημαρχείου, ήταν σαν μία “άτυπη αδειοδότηση”. Έκτοτε η πόλη γέμισε με παραστάσεις, συνθήματα, χρώματα και έργα τοίχων.
Έτσι, μία βόλτα πλέον στους δρόμους της Νέας Ιωνίας πείθει αμέσως και τους πιο απαιτητικούς πως η πόλη μας είναι η επίσημη αγαπημένη του γκράφιτι.
Διόλου τυχαίο λοιπόν, που ένα από τα πλέον συγκινητικά του έργα, αυτό με την απεικονιστική αναφορά στη Μικρασιατική καταστροφή βρίσκεται στη γειτονιά μας και μάλιστα με την οικονομική συμβολή της Μητρόπολης Νέας Ιωνίας.