21η Απριλίου 1967 – 21η Απριλίου 2024. Πέρασαν 57 χρόνια από τη μέρα που μπήκε “η Ελλάδα στο γύψο” από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τη Χούντα των Συνταγματαρχών.
Κι όμως το σκηνικό εκείνης της εποχής με αυτό της σημερινής μοιάζουν (ευτυχώς) να απέχουν …αιώνες.
Ήταν Παρασκευή 21η Απριλίου 1967 και όσοι άνοιξαν τα ραδιόφωνά τους στις 06:30 το πρωί πάγωσαν στο άκουσμα της είδησης. «Λόγω της δημιουργηθείσης εκρύθμου καταστάσεως, από του μεσονυκτίου ο στρατός ανέλαβεν την διακυβέρνησιν της χώρας»!
Μέσα σε μία και μόνο πρόταση, η αυστηρή ανδρική φωνή είχε συμπυκνώσει όλα όσα θα ακολουθούσαν τις επόμενες 2.650 ημέρες. Η πολύπαθη χώρα μόλις είχε μπει σε νέες περιπέτειες.
Ένα δεύτερο διάγγελμα από τη συχνότητα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας ενημερώνει λίγες ώρες αργότερα τον ελληνικό λαό πως το δικτατορικό καθεστώς, «λόγω της εκδήλου απειλής κατά της δημοσίας τάξεως και ασφάλειας της χώρας εξ εσωτερικών κινδύνων», αναστέλλει μια σειρά άρθρων του Συντάγματος. Παράλληλα, επιβάλλει στρατιωτικό νόμο.
Μετά τη δύση του ηλίου οποιοσδήποτε κυκλοφορεί στον δρόμο «θα πυροβολείται άνευ προειδοποιήσεως»! Απαγορεύεται επίσης πάσα συνάθροιση ή συγκέντρωση σε κλειστό χώρο ή την ύπαιθρο. «Πάσα τοιαύτη θα διαλύεται διά των όπλων» αναφέρει ο εκφωνητής εν μέσω εθνικών εμβατηρίων.
Ταυτόχρονα, οι δυνάμεις ασφαλείας θα έχουν το δικαίωμα συλλήψεως και φυλακίσεως παντός προσώπου «άνευ τηρήσεως οιασδήποτε διατυπώσεως, ήτοι άνευ εντάλματος της αρμοδίας αρχής και χωρίς να συντρέχει αυτόφωρος κατάληψις», ενώ δεν ισχύουν πλέον το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου, το απαραβίαστο της αλληλογραφίας και η ίδρυση ή συμμετοχή σε σωματεία.
Το σχέδιο κατάλυσης της Δημοκρατίας άρχισε να υλοποιείται λίγο μετά τη μία τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου. Επί της ουσίας, εφαρμόστηκε μια παραλλαγή του σχεδίου «Περικλής», που είχε εκπονηθεί από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών στα μέσα της δεκαετίας του ’50 για την αντιμετώπιση τυχόν εξωτερικού ή εσωτερικού κομμουνιστικού κινδύνου, σε συνάρτηση με το σχέδιο «Προμηθεύς», που βρισκόταν για καιρό κλειδωμένο στα συρτάρια του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης και είχε καταρτιστεί από το ΝΑΤΟ, επίσης για να εξουδετερωθεί τυχόν κομμουνιστική απειλή κατά της χώρας, το οποίο προέβλεπε την κατάληψη νευραλγικών κτηρίων και τη σύλληψη στελεχών της Αριστεράς. Έτσι λοιπόν, η διαταγή που δόθηκε σε όσες στρατιωτικές μονάδες δεν είχαν μυηθεί ήταν «Εφαρμόσατε Σχέδιο Προμηθεύς».
Οι πραξικοπηματίες επί της ουσίας κίνησαν μέσα στη νύχτα μονάχα τις στρατιωτικές μονάδες της Αττικής, ωστόσο αιφνιδίασαν τους πάντες. Η πρώτη αποστολή ανατέθηκε σε ολιγομελή τμήματα καταδρομέων (ΛΟΚ), τα οποία κατέλαβαν τα επικοινωνιακά κέντρα ώστε να μην δοθεί σήμα συναγερμού. Από το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων, που έδρευε στη σημερινή Πολυτεχνειούπολη, βγήκαν τα πρώτα τανκς με κατεύθυνση προς τη Βουλή, τα Υπουργεία, το Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, τον ΟΤΕ και τα Ανάκτορα.
Νύχτα 21ης Απριλίου 1967: Στα κρατητήρια με τις πυτζάμες
Την ίδια ώρα, ο 47χρονος συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς έδινε εντολές σε πιστούς κινηματίες στρατιωτικούς να προβούν σε συλλήψεις σημαινόντων πολιτικών όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων.
Άπαντες πιάστηκαν κυριολεκτικά στον ύπνο. Κάποιοι απ’ αυτούς μάλιστα δεν πρόλαβαν καν να ντυθούν και οδηγήθηκαν στα κρατητήρια με τα εσώρουχα ή τις πιτζάμες που φορούσαν. Ανάμεσα στους κρατούμενους ήταν, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο γιος του Ανδρέας, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Γεώργιος Ράλλης, ο Παναγιώτης Παπαληγούρας, ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Μανώλης Γλέζος και ο Γιάννης Αλευράς.
Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό All About History