Ο Μετροπόντικας ξαναπιάνει δουλειά. Έχουν περάσει τριάντα χρόνια από την άφιξη στην Αθήνα του πρώτου μηχανήματος διάνοιξης σηράγγων για την κατασκευή του μετρό της πρωτεύουσας. Σήμερα, στο εργοτάξιο που βρίσκεται στην συμβολή της λεωφόρου Μεσογείων με την Κατεχάκη ο πρώτος από τους δύο υπερσύγχρονους μετροπόντικες που θα σκάψουν τη νέα Γραμμή 4 προετοιμάζεται για να ξεκινήσει εντός Μαρτίου το υπόγειο ταξίδι του.
Πίσω από ένα λοφίσκο φρέσκου χώματος και από μια σειρά μηχανήματα που κινούνται ξανά σε εργοταξιακούς ρυθμούς, μετά από πολλά χρόνια παύσης…εργασιών για την πρωτεύουσα, το φρέαρ βάθους 38 μέτρων από το οποίο θα γίνει η είσοδος του μεγάλου μηχανήματος είναι σχεδόν έτοιμο.
Το πρώτο υπό κατασκευή τμήμα της νέας πορτοκαλί γραμμής του μετρό της Αθήνας θα αλλάξει τον συγκοινωνιακό χάρτη πυκνοκατοικημένων περιοχών της πρωτεύουσας, όπως το Γαλάτσι, η Κυψέλη, τα Εξάρχεια, η Καισαριανή, του Ζωγράφου και τα Ιλίσια, εξυπηρετώντας 341.000 επιβάτες ημερησίως. Προχωρώντας κατά μέσο όρο 13,5 μέτρα την ημέρα, τα δύο «δίδυμα» TBM, που θα ξεκινήσουν από τις άκρες του έργου σε Κατεχάκη και Λεωφόρο Βεΐκου θα σκάψουν μία σήραγγα 12,8 χλμ. με 15 σταθμούς.
Η πανίσχυρη κεφαλή του TBM που θα τρυπήσει το υπέδαφος της πρωτεύουσας σε κάθε «βήμα» 1,5 μέτρου παραδίδει έτοιμη σήραγγα.
Το έργο συνοδεύεται από πολλές προκλήσεις. Όπως εξηγεί ο διευθυντής κατασκευής της Γραμμής 4, κ. Χάρης Κυριαζής, στέλεχος της ΑΒΑΞ που ηγείται της αναδόχου κοινοπραξίας, ξεναγώντας το «Βήμα» στον χώρο του εργοταξίου, δεδομένου ότι το έργο διασχίζει γειτονιές του κέντρου και κάνει «στάση» σε πλατείες ή μικρά ανοίγματα, η κατασκευή των περισσότερων σταθμών γίνεται με παραδοσιακές μεθόδους.
Μέχρι σήμερα έχουν παραδοθεί στην κοινοπραξία (ΑΒΑΞ-Ghella–Alstom) πέντε από τα συνολικά εικοσιένα εργοτάξια. Σε αυτά απασχολούνται 120 άτομα. Στόχος της Αττικό Μετρό, που είναι ο κύριος του έργου, είναι εντός Φεβρουαρίου να παραδοθούν οι πρώτοι δύο χώροι όπου θα κατασκευαστούν σταθμοί, σε Κολωνάκι και Ακαδημίας. Μάλιστα, ο σταθμός στο Κολωνάκι αναμένεται να είναι και αυτός που θα ξεκινήσει να κατασκευάζεται πρώτος.
Στην αφετηρία ο Μετροπόντικας
Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση είναι η είσοδος του TBM στο υπέδαφος της πρωτεύουσας. Το υπερσύγχρονο μηχάνημα ολομέτωπης κοπής, που σε κάθε του «βήμα» κόβει 70 τ.μ. επί ενάμιση μέτρο, στήνεται σε δύο φάσεις. Όπως εξηγεί ο κ. Στέλιος Μούσκος, μηχανικός και υπεύθυνος για τα ΤΒΜ, γίνεται συναρμολόγηση short launch, δηλαδή μοντάρεται ένα μέρος του, με την κεφαλή διάνοιξης και κάποιο εξοπλισμό για να κάνει την εκκίνηση, αυτό σταματά ώστε να μονταριστεί το επόμενο μέρος και να ακολουθήσει. Έτσι, θα εισέλθει στο έδαφος ο πρώτος μετροπόντικας, μήκους 100 μ. και βάρους 1.500 τόνων, από ένα φρέαρ το μήκος του οποίου είναι 40 μ.
Τέλη Φθινοπώρου ο Μετροπόντικας στο Άλσος Βεΐκου
Ο «δίδυμος» μετροπόντικας θα φτάσει στην Ελλάδα στα τέλη του καλοκαιριού, καθώς αυτή την περίοδο βρίσκεται στο γερμανικό εργοστάσιο του κατασκευαστή αποσυναρμολογημένο έτοιμο να μπει στο πλοίο για την Ελλάδα μέσω του Ρήνου. Αυτός θα ξεκινήσει από το Άλσος Βεΐκου, βάσει σχεδιασμού στα τέλη φθινοπώρου, για να συναντηθούν στον Ευαγγελισμό.
«Τα μηχανήματα είναι ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη», λέει ο κ. Μούσκος, εξηγώντας πως είναι πολύ σταθερά, γρήγορα και προκαλούν ελάχιστη όχληση, καθώς οι μετακινήσεις που προκαλούν στο έδαφος είναι μόλις χιλιοστών, όταν για τα παλαιότερα ήταν εκατοστά. Αυτό σημαίνει ότι το πέρασμά τους κάτω απ’ την πόλη θα είναι αθόρυβο. Η τεχνολογία είναι τόσο εξελιγμένη που σε κάθε «βήμα» που κάνει το TBM σπρώχνει και τοποθετεί προκατασκευασμένα τεμάχια σήραγγας, «σφραγίζοντας» έτσι την κατασκευή. Στο σύνολο του έργου, υπάρχει σύστημα παρακολούθησης με αισθητήρες το οποίο ελέγχει σε πραγματικό χρόνο την πρόοδο και πιθανές μετατοπίσεις.
Τα υπόλοιπα εργοτάξια
Στα υπόλοιπα εργοτάξια του έργου προχωρούν οι πρόδρομες εργασίες. Η πρώτη επαφή των Αθηναίων με εργοτάξια, μετά από μια 12ετία αποχής εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, έγινε αντιληπτή από τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που σε ορισμένες περιοχές έχουν φέρει δυσκολίες. Στο Κολωνάκι, για παράδειγμα, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, που έχουν προκαλέσει γκρίνια σε οδηγούς και κατοίκους, θα γίνονται περιοδικά καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου.
Δύο ακόμη σταθμοί είναι αντιμέτωποι με σημαντικές προκλήσεις. Όπως αναμενόταν εξαρχής τα Εξάρχεια είναι ο ένας εξ αυτών, λόγω της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας της περιοχής. Ο χώρος του εργοταξίου έχει περιφραχθεί, μετά τις αρχικές αντιδράσεις, και οι απαραίτητες μελέτες έχουν προχωρήσει. Όλα τα βήματα γίνονται συντονισμένα με τις αρμόδιες αρχές. Όσο για το πάρκο Ριζάρη, που έχει σκοντάψει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με επιχείρημα την οικολογική ισορροπία του κέντρου της πόλης και την προστασία του πάρκου, η υπόθεση αναμένεται να εξετασθεί μέσα στον μήνα.
Στην πλήρη ανάπτυξη της, η Γραμμής 4 εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί περίπου 340.000 επιβάτες ημερησίως, ενώ οι μετακινήσεις με ΙΧ αναμένεται να μειωθούν κατά 53.000 περίπου ημερησίως. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει κάθε μέρα 1.216 μεγαβατώρες εξοικονόμηση ενέργειας και 318 τόνοι λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Το τμήμα «Άλσος Βεΐκου – Γουδή» στο οποίο θα «τρέχουν» 18 αυτόματοι συρμοί χωρίς οδηγό (ένα σύστημα που θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στη χώρα μας στο μετρό Θεσσαλονίκης), θα καλύπτει κατά την ώρα αιχμής την ανάγκη μετακίνησης 8.000 επιβατών το 2030, στο τμήμα με τον μεγαλύτερο φόρτο «Ευαγγελισμός-Κολωνάκι». Το κέντρο της πόλης θα εξυπηρετείται με τέσσερις νέους σταθμούς σε Εξάρχεια, Κολωνάκι, Ακαδημία και Ευαγγελισμό, με τους δύο τελευταίους ναμείναι σταθμοί ανταπόκρισης με υπάρχουσες Γραμμές.
Το μέλλον της Γραμμής 4
Το σοβαρό κυκλοφοριακό πρόβλημα που ταλαιπωρεί την Αθήνα και προβλέπεται ότι θα οξυνθεί τα επόμενα χρόνια έχει βάλει σε προτεραιότητα τον σχεδιασμό για τις πρώτες επεκτάσεις της Γραμμής 4. Στην πλήρη ανάπτυξή της, που έχει το σχήμα U, το ένα άκρο θα πατάει στην Πετρούπολη και το άλλο στη Λυκόβρυση. Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται από την Αττικό Μετρό η μελετητική ωρίμανση της επέκτασης από το Γουδή προς το Μαρούσι με επτά νέους σταθμούς, που θα εξυπηρετεί τους δήμους Ψυχικού-Φιλοθέης, Χαλανδρίου και Αμαρουσίου κι εν συνεχεία με τρεις σταθμούς προς την Εθνική Οδό. Το διπλό έργο έχει εκτιμώμενο προϋπολογισμό άνω του 1 δισ. ευρώ.
Προετοιμάζονται επίσης τα τμήματα «Ευαγγελισμός – Άνω Ηλιούπολη», μήκους 4,1 χλμ. με τρεις σταθμούς, και «Άλσος Βεΐκου – Πετρούπολη», μήκους 7,5 χλμ. με έξι σταθμούς σε Νέα Ιωνία, Πευκάκια (ανταπόκριση με Γραμμή 1), Νέα Φιλαδέλφεια, Αγίους Αναργύρους (Πύργος Βασιλλίσης), Ίλιον και Πετρούπολη. Ο συνολικός προϋπολογισμός των δύο έργων υπολογίζεται κοντά στο 1 δισ. ευρώ. Η δεύτερη αυτή επέκταση προς Πετρούπολη θεωρείται ότι θα προηγηθεί.
Πηγή: Εφημερίδα το Βήμα