99 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την ιστορική ημέρα των εγκαινίων του οικισμού των Ποδαράδων, της σημερινής μας Νέας Ιωνίας
Στις 9 Δεκεμβρίου 1923 εκπρόσωποι της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας εγκαινίασαν στους Ποδαράδες τον προσφυγικό συνοικισμό των Αθηνών που ονομάστηκε ΙΩΝΙΑ.
Τους πρώτους μήνες του 1923, φτάνει στην περιοχή Ποδαράδων επιτροπή Σπαρταλήδων με επικεφαλής τον Παπαϊωακείμ Πεσματζόγλου προκειμένου να επιλέξουν την περιοχή που θα εγκαθίσταντο οι προσφυγικές οικογένειες από την Σπάρτη της Πισιδίας. Πράγματι επιλέγεται η περιοχή του Ιστορικού Κέντρου και αρχίζουν οι εργασίες διαμόρφωσης του χώρου.
Το χρονικό των προσφύγων στη Νέα Ιωνία
Στις 4 Ιουνίου 1923 η εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα» δημοσιεύει μια προκήρυξη για την κατασκευή 400 δωματίων στον προσφυγικό οικισμό των Ποδαράδων, ενώ την 1η Ιουλίου 1923, η ίδια εφημερίδα, αναφέρει ότι θα εγκατασταθούν 400 οικογένειες από την Πισιδία.
΄Ετσι το Σάββατο 30 Ιουνίου 1923, πραγματοποιούνται τα εγκαίνια της θεμελίωσης του προσφυγικού συνοικισμού από τον Αρχηγό της Επανάστασης Νικ. Πλαστήρα, παρουσία του Πρωθυπουργού Στυλ. Γονατά και πολλών επισήμων. Τον αγιασμό πραγματοποίησε ο Παπαϊωακείμ Πεσματζόγλου που ζήτησε ο συνοικισμός να λάβει το όνομα Νέα Σπάρτη διότι τα χαλιά της Σπάρτης ήταν ονομαστά σε όλο τον κόσμο. Τελικά ο Πλαστήρας αντέτεινε την ονομασία Νέα Πισιδία και έτσι γράφτηκε στον θεμέλιο λίθο που τοποθετήθηκε στη διασταύρωση των οδών σήμερα Σπάρτης και Κ. Βάρναλη.
Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης ήταν να γίνει ένας συνοικισμός που θα εξυπηρετούσε 20.000 περίπου πρόσφυγες που είχαν παραμείνει στην περιοχή της πρωτεύουσας.
Η εργατική τάξη στη Νέα Ιωνία
Μάλιστα στον συνοικισμό των Ποδαράδων θα έπρεπε να εγκατασταθεί η εργατική τάξη, στον συνοικισμό Παγκρατίου-Βύρωνα η αστική τάξη και στον συνοικισμό της Καισαριανής η επαγγελματική τάξη. Γεγονός που τουλάχιστον για την Νέα Ιωνία, έλαβε σάρκα και οστά αφού εξελίχθηκε σε ταπητουργικό και υφαντουργικό κέντρο.
Και φτάνουμε στις 9 Δεκεμβρίου 1923. Την ημέρα αυτή είχαν έρθει στο συνοικισμό της Ιωνίας μετά από πρόσκληση του Υπουργού Πρόνοιας Απ. Δοξιάδη ο Αρχηγός της Επανάστασης Νικ. Πλαστήρας, ο υπουργός Στρατιωτικών Κων. Μανέτας, ο δήμαρχος Αθηναίων Σπ. Πάτσης αλλά και αρκετοί αξιωματούχοι της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας.
Εκ μέρους της νεοσυσταθείσης τότε Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π.) είχαν παραστεί οι Χένρυ Μοργκεντάου (Αμερικανός διπλωμάτης, γερμανοεβραϊκής καταγωγής και Πρόεδρός της) και ο Σερ Τζων Κάμπελ, (΄Αγγλος διπλωμάτης και αντιπρόεδρός της).
Από φωτογραφίες που έχουμε βρει για 9η Δεκεμβρίου 1923, διαπιστώνουμε ότι στην τελετή των εγκαινίων του συνοικισμού προΐσταται ο Παπαιωακείμ Πεσματζόγλου (παρόντες άλλοι 3 ιερείς) ενώ υπάρχει και ένα πανό που αναγράφει περίπου «ΙΩΝΙΑ Συγχωρέστε μας…πρόσφυγες….σας προσφέρουμε αυτό το χώρο με ιδρώτα και αίμα».
Σε μια άλλη φωτογραφία διακρίνονται ο Χένρυ Μοργκεντάου και ο λογοτέχνης Κώστας Ουράνης ενώ άλλες φωτογραφίες αποτυπώνουν το τοπίο του συνοικισμού με τις παράγκες και τα δωμάτια.
Οι Σπαρταλήδες στη Νέα Ιωνία
Οι πρώτοι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν ήταν από την πόλη Σπάρτη της Πισιδίας (οι Σπαρταλήδες). Παράλληλα εγκαθίστανται Σμυρνιοί, Βουρλιώτες, Ινεπολίτες, Κασταμονίτες, Κωνσταντινουπολίτες, Αλαγιώτες (από την πόλη Αλάγια της Παμφυλίας), Ατταλειώτες, όχι πολλοί Πόντιοι (Τραπεζούντιοι και Σαμψούντιοι), Κονιαλήδες (από το Ικόνιο της Φρυγίας), Προυσαλήδες (από την Προύσσα), Αϊβαλιώτες (από τις Κυδωνίες), Μαγνησαλήδες (από την Μαγνησία) κ.α.
Στη γύρω περιοχή σιγά – σιγά εγκαθίστανται δημιουργώντας τις δικές τους συνοικίες, οι οποίες όπως οι Ποδαράδες υπάγονταν στο Δήμο Αθηναίων: οι Σαφραμπολίτες την Σαφράμπολη, οι Ινεπολίτες και Κασταμονίτες την Ινέπολη και αργότερα οι Νεαπολίτες (από το Νεβ-Σεχίρ της Καππαδοκίας) τη Νέα Νεάπολη και αργότερα Νεάπολη.
Η ζωή στους Ποδαράδες άρχισε να βρίσκει ρυθμό και το 1930 η υφαντουργία αλλάζει τις συνθήκες στην περιοχή και δίνει ανάσα στους πρόσφυγες, που επιτέλους δημιουργούν πόρους οικονομικούς και γίνονται δεκτοί από τους γηγενείς.