Αττική Οδός: Αυξήσεις στα διόδια αλλά και μεγάλες ρήτρες αποζημιώσεων φέρνει η νέα παραχώρηση
Με ρήτρες φωτιά που οδηγούν σε πέναλτι έως 20 εκατομμυρίων ανά όχημα που θα μείνει εγκλωβισμένο για πάνω από ένα 24ωρο στην Αττική Οδό αλλά και με αύξηση της τιμής του διοδίου στα 3,25 ευρώ από 2,50 ευρώ μετά την πρώτη πενταετία, μεταφέρεται στα στρατηγεία των οκτώ υποψηφίων επενδυτών η αξιολόγηση της τελικής σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού, η οποία θα καθορίσει το ύψος του τιμήματος αλλά και τον αριθμό των συμμετεχόντων.
O εγκλωβισμός εκατοντάδων αυτοκινήτων στην Αττική Οδό τον Φεβρουάριο του 2022 που κόστισε στην φήμη και την αξιοπιστία της πρώτης μεγάλης παραχώρησης της χώρας, δείχνουν να αποτελούν ένα ισχυρό δίδαγμα για την μελλοντική σύμβαση και τους χρόνους ανταπόκρισης σε αντίστοιχα συμβάντα που πλέον γίνονται πολύ αυστηροί έως εξοντωτικοί παρά τις παρεμβάσεις που έγιναν και βελτίωσαν τους αρχικούς όρους της σύμβασης.
Αττική Οδός: Πώς το διόδιο θα αυξηθεί κατά 30%
Ταυτόχρονα, η νέα παραχώρηση επανέρχεται στο αρχικό σχέδιο της διαφορετικής χρέωσης εντός της ημέρας, με αύξηση του διοδίου κατά 30% στα 3,25 ευρώ τις ώρες αιχμής (από τις 7 έως τις 9 το πρωί και από 4 έως τις 6 το απόγευμα) μετά την πρώτη πενταετία. Η κυβέρνηση έχει ορίσει την τιμή του διοδίου για τα πρώτα πέντε χρόνια της νέας σύμβασης στα 2,50 από 2,80 σήμερα. Για την αύξηση, η οποία θα γίνει με την συναίνεση του ελληνικού δημοσίου, αρκεί στις υπόλοιπες ώρες μη αιχμής, να υπάρχει αισθητή μείωση της τιμής του κομίστρου ώστε ο μέσος όρος του διοδίου όλης της μέρας να μην ξεπερνά τα 2,50 ευρώ.
Το δικαίωμα αύξησης του διοδίου προκύπτει όταν η μέση ωριαία αύξηση της κυκλοφορίας κατά τις δυο περιόδους αιχμής (πρωί –απόγευμα) και τουλάχιστον για 2 ώρες της μέρας είναι χαμηλότερη των 45 χιλιομέτρων την ώρα. Αυτό θα πρέπει να συμβαίνει για 30 μέρες και για περίοδο 6 συνεχόμενων μηνών (π.χ από Ιανουάριο έως Ιούνιο) αφαιρώντας το καλοκαίρι, σε 4 τμήματα του οδικού άξονα και με την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον σε τρία από αυτά, θα πρέπει να παρατηρούνται οι ανωτέρω συνθήκες.
Πρόκειται για κομμάτια του αυτοκινητόδρομου αρκετά επιβαρυμένα σε επίπεδο κυκλοφορίας που δημιουργούν καθημερινά μεγάλες βραδυπορίες και αναστάτωση στους οδηγούς ανάμεσα στα οποία είναι τα τμήματα στον κόμβο Μεταμόρφωσης και στις δύο κατευθύνσεις, η Σήραγγα Βριλησσίων, η σήραγγα Δουκίσσης Πλακεντίας κ.α.
Η νέα σύμβαση εισάγει επιπλέον δύο καινούρια στοιχεία. Πρώτον, υιοθετεί ακριβότερα διόδια για τα φορτηγά παλαιότερης τεχνολογίας με μεγάλες εκπομπές ρύπων και φθηνότερα για την νεότερη γενιά Euro6, ευθυγραμμιζόμενη πλήρως και με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες που έχουν ήδη υιοθετηθεί στην Εγνατία Οδό. Δεύτερον για πρώτη φορά, ορίζει είσπραξη εσόδων υπέρ του δημοσίου που ανέρχεται σε ποσοστό 7,5% των μικτών εσόδων της Αττικής Οδού.
Τι αλλάζει με τις ρήτρες για τα συμβάντα
Ο πέλεκυς για τις καθυστερήσεις στην Αττική Οδό στους χρόνους ανταπόκρισης πέφτει βαρύς καθώς στην νέα παραχώρηση στο 90% των συμβάντων, ο χρόνος πρέπει να είναι μικρότερος από 10 λεπτά. Σε περίπτωση αποχιονισμού στο 80% των συμβάντων πρέπει να είναι κάτω από μισή ώρα.
Αν ο λειτουργός του δρόμου καθυστερήσει πάνω από μία ώρα να παρέμβει, το πέναλτι που πληρώνει είναι 600.000 ευρώ. Για να απομακρυνθεί το όχημα από το δρόμο, μέσω εταιρείας οδικής βοήθειας αν ο χρόνος που θα απαιτηθεί είναι μεταξύ 60 και 90 λεπτών το πρόστιμο είναι 500.000 ευρώ ανά όχημα και πάνω από τα 90 λεπτά ανεβαίνει στο 1,5 εκατ. ευρώ.
Δυσβάσταχτες γίνονται οι ρήτρες σε περίπτωση ακραίων καιρικών συμβάντων (χιονιά κ.ά) και εγκλωβισμού οχημάτων μέσα στον αυτοκινητόδρομο. Για παράδειγμα από 6 ώρες έως ένα 24ωρο το πρόστιμο ανέρχεται στα 10 εκ. ανά όχημα ακόμη και αν δεν έχει επηρεαστεί η κυκλοφορία του δρόμου.
Από 24ωρο και πάνω η ποινή για κάθε συμβάν διπλασιάζεται στα 20 εκατομμύρια! Υπενθυμίζεται ότι για το συμβάν του χιονιά πριν 1,5 χρόνο η Αττική Οδός έχει επιβαρυνθεί με λιγότερα από 10 εκ. ευρώ.
Όπως σχολιάζει αρμόδια πηγή, μπορεί να μην επιβληθεί καμία ποινή στον λειτουργό στην αξιολόγηση για τους 20 δείκτες (σ.σ θα αναλύσουμε παρακάτω τη σημασία τους) αλλά επειδή έμειναν 5 αυτοκίνητα μέσα στην Αττική Οδό να κληθεί να πληρώσει 100 εκατομμύρια.
Πού οφείλονται τα εξοντωτικά πρόστιμα
Πρόκειται για εξοντωτικά πρόστιμα που αντανακλούν το αλαλούμ της κακοκαιρίας «Ελπίς» καθώς αν το μέτρο αυτό ίσχυε στον χιονιά του ’22 που εγκλώβισε 3.500 οχήματα στην Αττική Οδό από τα οποία το 30% εγκαταλείφθηκε και απομακρύνθηκε την επόμενη μέρα (1.050 αυτοκίνητα), η αντιστοίχιση του προστίμου είναι 20 δισ. (1.050 Χ 20 εκ.)! Κάτι που δίνει το κίνητρο στον παραχωρησιούχο να κλείσει εντελώς το δρόμο και να πληρώσει το πρόστιμο των 2 εκ. που αναλογεί σε αυτή την περίπτωση!
Υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αποδίδουν τα αστρονομικά πρόστιμα στην ωρίμανση των έργων παραχώρησης στην Ελλάδα. Στα πρώτα έργα, όπως επισημαίνουν οι αναθέτουσες αρχές έριξαν όλο το βάρος στην κατασκευή χωρίς να επιβάλλουν τις ποινές που απαιτούνταν στην λειτουργία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα αρκετοί αυτοκινητόδρομοι να κλείνουν για επουσιώδεις λόγους με χαρακτηριστική περίπτωση τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, ο οποίος σφράγιζε συχνά τις σήραγγες των Τεμπών, αναγκάζοντας τους οδηγούς να πηγαίνουν από την παλιά εθνική οδό. Πλέον όλοι οι νέες συμβάσεις παραχώρησης και οι ΣΔΙΤ, υιοθετούν πολύ επώδυνα μέτρα για τους λειτουργούς, χρησιμοποιώντας τα ως μοχλό πίεσης για την διασφάλιση της ομαλής κυκλοφορίας ακόμα και στις πιο ακραίες συνθήκες.
Η προηγούμενη μάλιστα κυβέρνηση για τους ίδιους λόγους θέσπισε ρύθμιση που επιβάλλει πρόστιμο 1 εκατ. ευρώ για κάθε κλείσιμο αυτοκινητόδρομου, το οποίο διαμορφώνεται συνολικά στα 2 εκ. καθώς επιβάλλεται τόσο στις εταιρείες παραχώρησης όσο και στις εταιρείες λειτουργίας. Το πρόστιμο αυτό επιβλήθηκε τόσο στην Αττική Οδό για τον χιονιά του 2022 όσο και στην Ολυμπία Οδό για τις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην Κακιά Σκάλα μετά τις κατολισθήσεις του περασμένου Δεκεμβρίου.
Πηγή: NewMoney