Το ερώτημα ήταν και παραμένει αφοπλιστικό: Σύντροφε, είσαι ευτυχισμένος; Πως θα απαντούσαν οι περισσότεροι από μας σήμερα; Η ευτυχία μπερδεύτηκε ως έννοια με το life style, την καλπάζουσα τεχνολογία, τον ποιοτικό χρόνο κι ένα σωρό σύγχρονα trends.
Ένα μακρινό πρωινό Μαΐου το ερώτημα αυτό έκανε σεργιάνι στα περίπτερα της Γαλλίας. Το έγραψε στον οκτάστηλο τίτλο του πρώτου της θέματος η Γαλλική εφημερίδα Μοντ. Το άρθρο υπέγραφε ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας, που διαπίστωνε ότι οι Γάλλοι πλήττουν και δυσανασχετούν. Η ιστορική συνέχεια τον δικαίωσε.
Λίγες μέρες μετά οι φοιτητές ενός νεοσύστατου τότε πανεπιστημίου, της Ναντέρ (που είχε ανεγερθεί μόλις στα ερείπια μία τενεκεδούπολης) ξεσήκωσαν ένα σχεδόν φαντασιακό παραλήρημα σε όλη τη Γαλλία με συνθήματα που έλεγαν πως «η ποίηση είναι στους δρόμους» και «η βαρεμάρα είναι αντεπαναστατική».
“Σύντροφε, είσαι ευτυχισμένος;”, “Να είσαι ρεαλιστής, να απαιτείς το αδύνατο”
Έτσι άρχισε ο περίφημος Γαλλικός Μάης του 1968 κι η επανάσταση του. Τα «μωρά» του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εξεγείρονταν κατά της εξουσίας και του καθεστώτος που διατηρούσε η γενιά των προγόνων τους. Ταυτόχρονα, η μουσική αναδεικνυόταν σε μία κοινή επαναστατική γλώσσα, ενώ μαζί με τη σεξουαλική απελευθέρωση έκανε τη μαζική εμφάνισή της μία προσπάθεια υπέρβασης της αντιληπτής πραγματικότητας.
«Να είσαι ρεαλιστής, να απαιτείς το αδύνατο» έγραφαν τα πανό και τα πλακάτ της εξέγερσης κι ο κόσμος ξαφνικά θυμήθηκε πως πέρα από τις ανάγκες της καθημερινότητας υπήρχαν και οι ανθρώπινες επιθυμίες για ευτυχία.
Εν τέλει, φαινομενικά το κίνημα του Μάη του ’68 ηττήθηκε και κέρδισε η συντηρητική δεξιά.
Ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ –εκ των ηγετικών προσωπικοτήτων του Γαλλικού Μάη- δήλωσε: «Τον Μάη του ’68 νικήσαμε πολιτιστικά και κοινωνικά, αλλά ευτυχώς χάσαμε πολιτικά». Ο ριζοσπαστισμός όμως του φοιτητικού κινήματος επηρέασε γενικότερα τη νεολαία της Ευρώπης. Η Γαλλία ήταν μια διαφορετική χώρα, καθώς ο Μάης του ’68 άλλαξε εντελώς τον κόσμο.
Σήμερα, μισό αιώνα και πλέον μετά το Γαλλικό Μάη οι ήρωες της εξέγερσης απέκτησαν κοιλίτσα αλλά «η ευτυχία παραμένει μία νέα ιδέα».
56 χρόνια μετά, με πόλεμο στην Ευρώπη
Εν έτη 2024 ένας άλλος Μάης ανατέλλει. Ένας Μάης, με πόλεμο στην Ευρώπη, ενεργειακή κρίση, αυξήσεις τιμών στα προϊόντα, αβεβαιότητα και κοινωνική ανασφάλεια. Το ερώτημα που ξεκίνησε μία επανάσταση το Μάη του ’68 έχει ξεχαστεί.
Η ευτυχία ως έννοια μοιάζει και πάλι να έπεται. Η επιβίωση προέχει.
Μ. Κορνάρου