Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι επιστήμονες για τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία που συνιστά η θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας στην κατάχρηση αντιβιοτικών και τονίζουν: Όχι αντιβιοτικά στα κρυολογήματα ή στον πονόδοντο, όχι στο σπίτι, όχι πίεση στον γιατρό μας. Τα αντιβιοτικά δεν είναι, ούτε βιταμίνες, ούτε παυσίπονα!
Τα στοιχεία έρευνας που παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη Τύπου που διοργανώθηκε από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων του Π.Ο.Υ και την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση για την αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά (18-24 Νοεμβρίου 2023), είναι για άλλη μια χρονιά απογοητευτικά.
Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στη πολυετή προσπάθεια του ΙΣΑ, σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα, για την ενημέρωση των πολιτών για το σημαντικό αυτό θέμα. Σύμφωνα με τα συγκριτικά αποτελέσματα καταγραφής από το ECDC, η ελληνική κατανάλωση αντιβιοτικών είναι διπλάσια έως και εξαπλάσια σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ήδη από το 2009 έως το 2020, με τις μικρότερες καταναλώσεις να διαπιστώνονται στις βόρειες χώρες της Ευρώπης.
Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου, δόθηκαν τα στοιχεία έρευνας που γίνεται για 10η συνεχόμενη χρονιά από την KΑΠΑ Research, για λογαριασμό του ΙΣΑ και της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, από την οποία προέκυψε ότι ένας στους τέσσερις Έλληνες φυλάσσει κάποιο αντιβιοτικό στο σπίτι για ώρα ανάγκης! Το ενθαρρυντικό είναι ότι με τη θέσπιση της υποχρεωτικής συνταγογράφησης των αντιβιοτικών το 2020, έχει μειωθεί σημαντικά η αλόγιστη χρήση τους. Η μείωση όμως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι ”εύθραυστη” εάν δεν αλλάξουμε νοοτροπία.
Απογοητευτικά τα ευρήματα
Η έρευνα για την κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ελλάδα, πραγματοποιείται από το 2013. Φέτος πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα 4-7 Νοεμβρίου σε δείγμα 1097 ατόμων, στις 13 Περιφέρειες της χώρας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, 3 στους 4 Έλληνες πήραν κάποιο αντιβιοτικό τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ δύο στους δέκα δεν έχουν λάβει ποτέ αντιβιοτικό. Το 16% πήραν αντιβιοτικό για οδοντιατρικούς λόγους, ένα 21% για διάφορους λόγους σοβαρών ασθενειών ή χειρουργικών επεμβάσεων, ένα 11% για αντιμετώπιση λοιμώξεων και ένα ποσοστό 19% αναφέρουν ως αιτία τον επίμονο βήχα και προβλήματα με αναπνευστικό ή βρογχίτιδες.
Ένα πρώτο θετικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα στοιχεία είναι, πως την τελευταία δεκαετία έχει μειωθεί σημαντικά το ποσοστό εκείνων που παίρνουν αντιβιοτικά χωρίς συνταγή (από 16% το 2013 στο 6% το 2023. Από τη μείωση το σημαντικότερο μέρος της καταγράφεται την τελευταία διετία (από 12% το 2021 στο 6% το 2023). Παρόλα αυτά, ένα σημαντικό ποσοστό 32% συνεχίζουν να κρατούν αντιβιοτικά στο ψυγείο του σπιτιού τους για ώρα ανάγκης (το ποσοστό αυτό είναι ελαφρά μειωμένο σε σχέση με το 2013 που ήταν 36%).
Ένα δεύτερο θετικό συμπέρασμα αφορά τις παρενέργειες. Το ποσοστό των ατόμων που αναφέρουν παρενέργειες από τη χρήση αντιβιοτικού, πέφτει στο 19% το 2023, από 26% στο 2013. Η χρήση αντιβιοτικών μόνο με συνταγή γιατρού, φαίνεται πως έχει συμβάλει στο θέμα των παρενεργειών, αφού η χρήση δεν είναι πια αλόγιστη, αλλά γίνεται με τη παρακολούθηση ειδικών.
Τέλος, ένα μεγάλο ποσοστό Ελλήνων (55%) έχουν ακούσει ή διαβάσει πως στην Ελλάδα υπάρχει υπερκατανάλωση και άσκοπη χρήση αντιβιοτικών, το 35% δηλώνουν ότι έχουν ακούσει για την ανάγκη το αντιβιοτικό να χρησιμοποιείται μόνο με ιατρική συνταγή, και μόλις το 3% έχει ακούσει κάτι για την ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά. Και στα θέματα, αυτά η προσπάθεια της ιατρικής κοινότητας φαίνεται να αποδίδει ώστε να έχουμε πιο ενημερωμένους πολίτες για το θέμα.